1. Cel i założenia Akademii
Zasadniczym motywem, a zarazem celem podjęcia przez Fundację Amicus Europae projektu Akademii Młodych Liderów była chęć włączenia młodych ludzi, wyróżniających się aktywnością intelektualną i społeczną, do promocji w społeczeństwie polskim idei demokracji, praw człowieka, społecznej gospodarki rynkowej oraz integracji europejskiej i stworzenia im w tym celu możliwości doskonalenia wiedzy i umiejętności dialogu na temat podstawowych problemów Polski, Europy i świata.
Projekt zaadresowany został do grupy młodych liderów, ekspertów i fachowców z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i publicznego (przedział wiekowy ok. 25 – 35 lat), w tym zwłaszcza pracowników naukowych uczelni publicznych i prywatnych, działaczy samorządów i organizacji pozarządowych, debiutujących w zawodzie dziennikarzy.
Formuła organizacyjna Akademii zakładała zrealizowanie jednorocznego programu w formie szeregu jedno lub dwudniowych sesji weekendowych w Warszawie, wypełnionych intensywnym programem warsztatów eksperckich (wykłady, dyskusje panelowe, spotkania dyskusyjne). W sesjach mieli uczestniczyć specjaliści i eksperci w dziedzinie, której dotyczył temat danej sesji - w roli wykładowców, kierowników paneli dyskusyjnych bądź uczestników dyskusji. W spotkaniach dyskusyjnych przewidywano udział znanych osobistości życia publicznego, społecznego i gospodarczego Polski.
Projektowi patronował i w jego realizacji uczestniczył, biorąc udział w większości sesji, paneli i spotkań, założyciel Fundacji i Przewodniczący jej Rady, Prezydent RP w latach 1995 – 2005, Aleksander Kwaśniewski.
2. Realizacja projektu: „Akademia Młodych Liderów”
W okresie od lutego do połowy maja 2008 roku opracowano założenia projektu i ustalono skład uczestników Akademii. Uczestnicy Akademii wybrani zostali spośród kandydatów, zgłoszonych przez „mentorów” (osoby prywatne cieszące się powszechnym autorytetem oraz instytucje - organizacje pozarządowe, uczelnie wyższe, media publiczne i prywatne itd.). Zgłoszonym kandydatom zaproponowano opracowanie eseju na jeden z przekazanych przez organizatorów tematów dotyczących kilku ważnych problemów współczesności (oceny skutków globalizacji, roli mediów we współczesnym świecie, optymalnego modelu dalszej integracji europejskiej, perspektyw idei społecznej gospodarki rynkowej w Polsce, problemów bezpieczeństwa europejskiego w XXI wieku). W oparciu o ocenę esejów dokonano ostatecznego doboru uczestników Akademii. W założeniach organizacyjnych projektu przyjmowano, że Akademia liczyć będzie od 25 do 35 uczestników; ostatecznie ukształtował się jej 26 - osobowy skład. W niektórych sesjach Akademii – związanych z problematyką gospodarczą – brali też udział zaproszeni młodzi ekonomiści pracujący w warszawskich uczelniach.
Realizację programu „Akademia Młodych Liderów” przeprowadzono w okresie maj 2008 – maj 2009 organizując zgodnie z założeniami sześć sesji w formie warsztatów eksperckich na następujące tematy:
• Sesja I: „ Polityka i jej uczestnicy – doktryny polityczne a problemy współczesności” - 30 - 31 maja 2008 r.,
• Sesja II: „Polityka gospodarcza a społeczna – czy możliwy jest efekt synergii?” – 29 czerwca 2008 r.,
• Sesja III: Ekologia i ochrona środowiska – dylemat ludzkości XXI wieku” – 25 - 26 października 2008 r.,
• Sesja IV: „Światowy kryzys finansowy: przyczyny, przebieg, skutki” – 22 -23 listopada 2008 r.,
• Sesja V: „Lewicowa szansa dla Polski?” – 7 – 8 marca 2009 r.,
• Sesja VI: „Świat i Europa XXI wieku” – 23 maja 2009 r.
Wybrany zestaw tematów odpowiadał celowi i założeniom metodycznym projektu:
- dotyczył aktualnych problemów i wyzwań współczesności ważnych dla przyszłości Polski, Europy i świata,
- zakładał, poprzez dobór i sformułowanie tematów – dyskusję i wymianę poglądów, stawianie pytań i wspólne z wykładowcami i moderatorami paneli poszukiwanie odpowiedzi,
- wymagał odniesienia się do podstawowych zasad i wartości ustroju demokratycznego, gospodarki rynkowej i współpracy międzynarodowej.
W sesjach Akademii uczestniczyli w roli wykładowców, moderatorów paneli lub gości na spotkaniach dyskusyjnych wybitni specjaliści i eksperci w dziedzinach, których dotyczył temat danej sesji, przy czym starano się tak dobierać ich skład, aby byli to ludzie będący autorytetami nie tylko teorii, ale i praktyki w swojej dziedzinie poprzez sprawowanie funkcji publicznych lub działalność społeczną. Ogółem w pracach Akademii wzięło udział 20 gości - ekspertów wymienionych poniżej w porządku alfabetycznym.
Stanisław Filipowicz – prof. dr hab., politolog,
red. Witold Gadomski – ekonomista, publicysta, dziennikarz „Gazety Wyborczej”,
dr Andrzej Kassenberg – biolog, działacz ekologiczny, Prezes Instytutu na Rzecz Ekorozwoju,
Grzegorz W. Kołodko – profesor, dr hab., ekonomista, b. (dwukrotnie) Wicepremier i Minister Finansów,
Tadeusz Kowalik – profesor, dr hab., ekonomista, działacz społeczny,
Tomasz Nałęcz – profesor, dr hab., historyk, polityk, b. wicemarszałek Sejmu,
Wojciech Olejniczak – ekonomista, polityk, b. Wicemarszałek Sejmu, b. Minister Rolnictwa,
Witold Orłowski – profesor, dr hab., ekonomista, b. Szef doradców ekonomicznych Prezydenta RP,
dr Krzysztof Pater, ekonomista, b. Minister Polityki Społecznej, członek Komitetu Ekonomiczno Społecznego Rady UE,
dr Krzysztof Pietraszkiewicz – ekonomista, Prezes Związku Banków Polskich,
Janusz Reykowski – profesor dr hab., psycholog, działacz społeczno polityczny, przewodniczący think-tanku Centrum Analiz Politycznych „Projekt dla Polski”,
Dariusz Rosati – profesor dr hab., ekonomista, polityk, b. Minister Spraw Zagranicznych, eurodeputowany w kadencji 2004-2009,
Adam, Daniel Rotfeld – profesor, dr hab. prawa międzynarodowego, działacz społeczno-polityczny, b. Minister Spraw Zagranicznych,
red. Sławomir Sierakowski – socjolog, krytyk i publicysta, dziennikarz „Krytyki Politycznej”,
Marek M. Siwiec, dziennikarz, euro deputowany w drugiej kadencji, Wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego w kadencji 2004-2009,
Krzysztof Szamałek – profesor dr hab., geolog, działacz społeczno polityczny, b. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska,
red. Robert Walenciak – publicysta, dziennikarz „Przeglądu”,
red. Paweł Wójcik – publicysta, Wiceprezes Klubu Publicystów Ochrony Środowiska,
red. Jacek Żakowski – publicysta, dziennikarz „Polityki”,
Tomasz Żylicz – profesor dr hab., ekonomista, kierownik Warszawskiego Ośrodka Ekonomii Ekologicznej.
Sesje składały się z dwóch lub trzech paneli, dotyczących odrębnych, ważnych zagadnień głównego tematu sesji. Zależnie od liczby paneli sesja była jednodniowa (w dwóch przypadkach) lub dwudniowa. Każdy panel był prowadzony przez innego wykładowcę – moderatora. Do specyfiki zagadnienia dyskutowanego w czasie danego panelu dostosowywano metodę organizacji zajęć. W niektórych przypadkach (sesja dot. ekologii i sesja dot. relacji wzajemnych polityki gospodarczej i społecznej) jeden z paneli prowadzony był przez dwóch ekspertów prezentujących różne poglądy i punkty widzenia występujące w opinii publicznej i środowisku eksperckim. Niezależnie od dyskusji panelowej w czasie sesji organizowano również spotkania dyskusyjne i rozmowy tematyczne w czasie wspólnych posiłków.
Uczestnicy Akademii brali aktywny udział w dyskusji w toku zajęć, byli przygotowani do rzeczowej dyskusji nad poszczególnymi tematami. Kilka osób podjęło współpracę z Fundacją w formie publikacji na jej stronie internetowej i udziału w opracowywaniu materiałów Fundacji. W czasie ostatniej, szóstej sesji Akademii Przewodniczący Rady Fundacji, Prezydent RP w l. 1995-2005, Aleksander Kwaśniewski wręczył słuchaczom Akademii dyplomy uczestnictwa, dziękując za aktywność i zapraszając do dalszej współpracy z Fundacją.
Na posiedzeniu Rady Fundacji w dniu 11 marca 2009 r. oceniono pozytywnie jej przebieg i efekty i postanowiono na podstawie doświadczeń wynikających z jej organizacji rozszerzyć i wzbogacić formy działania Fundacji w środowisku młodych ludzi, wyróżniających się aktywnością w życiu społecznym i intelektualnym. Zaproponowano przygotowanie koncepcji i rozpoczęcie w roku 2009/2010 realizacji programu konferencji dotyczących kluczowych problemów współczesności z dominującym udziałem młodych intelektualistów, działaczy społecznych i polityków. Konferencje, wzorowane organizacyjnie na sympozjach naukowych odnoszące się do ważnych problemów Polski, Europy i świata, byłyby zarazem istotnym głosem młodego pokolenia w sprawie kształtowania przyszłości. Uczestnicy Akademii Liderów mogliby być uczestnikami i współorganizatorami tych konferencji.
II edycja Akademii Młodych Liderów Fundacji Amicus Europae przewidziana jest w 2010 r