www.fae.pl - Publikacje

W debacie nad nuklearnym aspektem NATO, Niemcy jako jedno z niewielu państw sojuszniczych brały bardzo aktywny udział. Mimo zakończenia oficjalnych debat nad przyszłością odstraszania nuklearnego w ramach Sojuszu wraz ze szczytem w Chicago w 2012 r., przed NATO nadal stoi kilka poważnych wyzwań, w tym przekonanie Rosji do objęcia jej arsenałów taktycznej broni jądrowej środkami transparencji, bezpieczeństwa i budowy zaufania. Czego możemy oczekiwać od naszych zachodnich sąsiadów w tej i dla nas ważnej debacie?

Na początku grudnia 2013 r. francuscy żołnierze wylądowali w Bangui, stolicy Republiki Środkowoafrykańskiej (CAR). Francuzi mają za zadanie nie dopuścić do wymknięcia się spod kontroli konfliktu, który ogarnął kraj w konsekwencji przejęcia władzy przez rebeliantów z ugrupowania Séléka, W marcu 2013 r. obaliło ono dotychczasowego prezydenta, rządzącego autorytarnie François Bozizé. W kraju rozlokowano 1600 francuskich żołnierzy, którzy rozpoczęli misję od rozbrajania bojówek, mordujących cywilów na ulicach stolicy. Cykl wzajemnych odwetów między muzułmańskimi bojówkarzami wywodzącymi się z Séléki a chrześcijańskimi milicjami, które atakowały muzułmanów, zagroził otwartą wojną religijną i ludobójstwem.

Wiek XXI będzie wiekiem Azji. Powyższe twierdzenie wkroczyło na salony polityki międzynarodowej pod koniec ubiegłego stulecia i było (wciąż jest) uzasadniane w głównej mierze wskaźnikami makroekonomicznymi kluczowych państw regionu. Niezależnie jednak od tego, czy na przedmiotowy proces będziemy patrzeć jako na swoisty „powrót do normalności”, kończący okres niespotykanej w dziejach świata gospodarczej aberracji, jaką była trwająca ponad dwa stulecia supremacja państw Zachodniej Europy, a następnie Stanów Zjednoczonych Ameryki, czy też jako na całkowicie nowy etap stosunków międzynarodowych – czynić to winniśmy z należytą uwagą i rzetelnością. Poniższy raport jest próbą takiego właśnie spojrzenia, spojrzenia całościowego i wielowymiarowego, skupiającego się zarówno na wątkach gospodarczych, społeczno-kulturowych, jak też geopolitycznych i stricte militarnych.

Aby scharakteryzować region i relacje w nim panujące, przyjrzeć należy się przede wszystkim głównym graczom. Chińska Republika Ludowa i Japonia to dwa czołowe, choć mocno się różniące, mocarstwa Azji Wschodniej, tak więc naturalnym jest poświęcenie im w niniejszym opracowaniu osobnych rozdziałów. Nie można jednakże mówić o Azji Wschodniej w oderwaniu od szerszej kategorii, jaką stanowi region Azji i Pacyfiku i nie uwzględniając zaangażowania w tamtejszy regionalny kompleks bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych, wciąż jedynego mocarstwa o w pełni światowym zasięgu i interesach. Stąd też pierwszą część raportu zamyka rozdział poświęcony właśnie amerykańskiemu „przebalansowaniu” ku Azji i jego przyczynom.

Celem drugiej części opracowania jest przedstawienie skróconej charakterystyki głównych problemów regionu. I znów mamy tu do czynienia ze spojrzeniem przekrojowym i wielowymiarowym – poczynając od sporów terytorialnych,. dotyczących archipelagów: Spratly, Wysp Paracelskich i Senkaku/Diaoyu, poprzez rzadko poruszane kwestie gospodarki Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, aż po chińskie spojrzenie na region i własną w nim rolę.
Zapraszamy do lektury

19 września 2013 roku konsorcjum Shah Deniz (dalej: SD) podpisało kontrakty z szeregiem europejskich firm na dostawy gazu ziemnego z drugiego etapu wydobycia surowca ze złoża Shah Deniz. Zawarte umowy będą możliwe do zrealizowania po wybudowaniu Rurociągu Transadriatyckiego (TAP – Trans-Adriatic Pipeline), który konsorcjum SD wybrało w czerwcu 2013 roku jako pierwsze połączenie gazowe w ramach tzw. Południowego Korytarza Gazowego, tym samym odrzucając propozycję Nabucco West.

Podczas gdy amerykańscy eksperci ds. bezpieczeństwa wciąż debatują nad zagadnieniem: "czy Iran zbuduje bombę, czy sam zostanie zbombardowany w 2013 roku?", wybór Hassana Rouhaniego na urząd prezydenta Iranu niespodziewanie rozbudził nadzieje na przełom w stosunkach Zachodu z tym krajem. Atmosfera w przestrzeni międzynarodowej staje się, przynajmniej taka jest dotychczasowa tendencja, umiarkowanie przyjazna Rouhaniemu. Jednocześnie posunięcia gabinetu następcy Mahmuda Ahmadineżada wyglądają na wyraz pojednawczej woli irańskiego establishmentu. Czy wspomniany powyżej - najbardziej palący problem, związany z kontrowersyjnym irańskim programem nuklearnym, wreszcie znalazł się na właściwym torze? Porozumienie w tej kwestii jest kluczowe dla zniesienia drakońskich sankcji i nawiązania szerszej współpracy gospodarczej Iranu z państwami Unii Europejskiej.