www.fae.pl - Publikacje

Zapaść europejskiej waluty w 2008 r. była w dużym stopniu konsekwencją narastającej nierównowagi płatniczej w skali globalnej, która dotknęła realną sferę gospodarki w postaci wybuchu kryzysu finansowego. W chwili obecnej coraz lepiej widać, że nie mieliśmy do czynienia z jednym problemem, lecz z całą serią czynników destabilizujących, dotykających kolejne sfery gospodarek narodowych większości krajów rozwiniętych. Dlatego też problem kryzysu finansów eurolandu wymaga ujęcia globalnego ze strony makroekonomicznej. Analiza przyczyn tak poważnych perturbacji na rynkach walutowych pozwala wyodrębnić kilka grup powodów, które nagromadziły się w większych światowych organizmach gospodarczych i zostały z łatwością przeniesione do niemal wszystkich gospodarek narodowych przez mechanizmy globalizacji. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie w pierwszej jego części kluczowych „destabilizatorów”, które pojawiły się w tym samym czasie we wszystkich najważniejszych gospodarkach narodowych i ich skutków w sferze makro. Druga część pracy ma na celu naświetlenie implikacji kryzysu strefy euro w wymiarze zewnętrznym. Chodzi tu m.in. o zagrożenie utraty prestiżu przez Unię Europejską na arenie międzynarodowej i o możliwy początek marginalizacji tego ugrupowania integracyjnego. W części tej przedstawiono skutki wewnętrzne dla UE, w postaci braku równowagi między gospodarkami narodowymi i „odsłoną” konfliktu interesów narodowych poszczególnych państw członkowskich.

Obecne tragiczne wydarzenia na Ukrainie nic innego jak kolejna – tym razem wyjątkowo krwawa, brutalna i być może ostateczna – odsłona geopolitycznego sporu, który kładł się cieniem nad tym krajem od momentu uzyskania przezeń niepodległości w 1991 roku. Spór ten to w istocie zarówno nierozwiązywalny przez minione dwadzieścia kilka lat dylemat samych Ukraińców: czy integrować się z Rosją, czy też może zbliżyć się do Zachodu?; jak też efekt wielopłaszczyznowej, skomplikowanej gry Moskwy, dążącej do zachowania Ukrainy w strefie swojego oddziaływania geopolitycznego.

Dysponowanie nowoczesnym systemem obrony powietrznej jest jednym z kluczowych elementów strategii bezpieczeństwa militarnego każdego państwa. Norwegia jako państwo członkowskie NATO, położone na flance północnej Sojuszu i w bezpośrednim sąsiedztwie Federacji Rosyjskiej (FR), jest w sposób szczególny zainteresowana rozwijaniem zdolności obrony powietrznej. Oslo koncentruje się na jej dwóch wymiarach: narodowym oraz międzynarodowym (NATO i współpraca regionalna w ramach Nordyckiej Współpracy Obronnej, NORDEFCO), które w sposób kompatybilny mają służyć podniesieniu norweskich zdolności obronnych.

W Afganistanie trwa kampania wyborcza, której zwieńczeniem będzie wybór następcy prezydenta Hamida Karzaja. W cieniu wyborów siły NATO szykują się do zakończenia misji ISAF, co nastąpi w grudniu bieżącego roku. Tymczasem ustępujący prezydent zbuntował się przeciwko zaakceptowanemu przez Zgromadzenie Narodowe (Loja Dżirga) porozumieniu strategicznemu ze Stanami Zjednoczonymi i stawia Waszyngtonowi warunki, których amerykańska administracja nie zamierza spełnić. Równocześnie Karzaj wypuszcza z więzień ekstremistów i za plecami sojuszników prowadzi rozmowy z Ruchem Talibów.

W kilku już edycjach publikowanej corocznie Białej Księgi Obronności Japonii znaleźć można zapis o coraz bardziej asertywnej postawie Chin w polityce zagranicznej. Asertywność ta coraz częściej prowadzi do (czasowego?) wzrostu napięcia w stosunkach wzajemnych. Po ponownym przejęciu steru rządów przez Partię Liberalno-Demokratyczną (LDP) i powrocie Shinzo Abe na stanowisko premiera (2012 r.), również japońską politykę można określić mianem bardziej asertywnej. Czy mamy zatem do czynienia z procesem przeobrażania się Japonii w mocarstwo regionalne w pełnym tego słowa znaczeniu?