www.fae.pl - Publikacje

Ogłoszona w dniu 17 września 2009 roku zmiana planów Stanów Zjednoczonych odnośnie tworzenia systemu obrony przeciwrakietowej niesie z sobą nie tylko konsekwencje natury czysto militarnej, ale także poważne skutki strategiczne i geopolityczne, zwłaszcza dla Polski i innych państw regionu Europy Środkowej i Wschodniej.

Ekspert Zespołu Analiz FAE – Tomasz Otłowski - analizuje najważniejsze aspekty tej jakościowo nowej sytuacji, w jakiej znalazła się Polska po 17 września br.

Eliminacja Baitullaha Mehsuda – osławionego lidera Tehrik-i-Taleban Pakistan, odpowiedzialnego za szereg krwawych zamachów na terytorium Pakistanu i destabilizację sytuacji wewnętrznej w tym kraju – okrzyknięta została tak w USA, jak i w Pakistanie znaczącym sukcesem politycznym i militarnym. Czy jednak rzeczywiście jego śmierć będzie mieć pozytywny wpływ na sytuację strategiczną w wojnie z islamskim ekstremizmem i terroryzmem w regionie „AfPak”?

Celem niniejszej analizy jest wykazanie, że wraz z rozwojem idei Europejskiej Polityki Sąsiedztwa zaczęła ona ewoluować ku wymiarowi multilateralnemu. Dały temu początek inicjatywy narodowe – francuski plan wzmocnienia współpracy z regionem Morza Śródziemnego oraz polsko-szwedzki projekt dla wschodnich sąsiadów UE. Ponadto zwrócimy uwagę na podobieństwa i różnice w obu inicjatywach – w dziedzinie architektury instytucjonalnej, finansowania, tematyce współpracy i instrumentach prawnych.

W ubiegłym tygodniu byliśmy świadkami radykalnego zwrotu amerykańskiej polityki dotyczącej „tarczy” antyrakietowej – forsowana przez ekipę prezydenta G. W. Busha idea europejskiej bazy systemu Missile Defense ostatecznie odeszła do lamusa. Czy oznacza to koniec idei „tarczy” jako takiej?

Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed Europą jest wspólna i spójna polityka energetyczna, której obecnym filarem jest zbyt duże uzależnienie od surowców rosyjskich. Unia Europejska szuka zatem nie tylko alternatywnych szlaków i dostawców, ale stawia również na rozwiązania oparte o energię ze źródeł odnawialnych. Projekt Desertec zakłada powstanie, w głównej mierze w Afryce Północnej – przede wszystkim na Saharze, a także na Bliskim Wschodzie, największego systemu elektrowni słonecznych na świecie. Tym samym do 2050 roku, kosztem ponad 400 miliardów euro, sieć Desertec mogłaby pokryć około 15% europejskiego zapotrzebowania na energię i przyczyniłaby się do wsparcia wysiłków UE na rzecz globalnego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Ponadto w przypadku powodzenia projektu, o co będzie jednak niezwykle trudno, Desertec stałby się zapewne jednym z ważniejszych przedsięwzięć o wymiarze geopolitycznym, przeprowadzonych przez Europę poza jej granicami.